Balkanlar’daki gezime başlamadan önce, ulaşım bakımından beni en çok zorlayacak yer olacağını tahmin ettiğim İşkodra, hem uzun yolculuk hem de birkaç vasıta değiştirmem sebebiyle beni tahminlerimde yanıltmadı. Yine de, olumsuz gibi görünen koşullar o kadar da kötü değildi. Sadece, fazladan zaman kaybetmiş oldum.
Bu yazımda Arnavutluk İşkodra Gezilecek Yerler, İşkodra Nerede, İşkodra’ya Nasıl Gidilir, İşkodra Kalesi, Arnavutluk Para Biririmi, İşkodra’da Ne Yenir, Tiran İşkodra Otobüs, İşkodra Otelleri gibi konularda bilgiler ve gezi notlarımı aktarmaya çalışacağım.
İnternette de İşkodra’ya ulaşım ile alakalı çok sınırlı kaynaklar olduğundan, özel araba olmaksızın kendi imkanlarıyla buraya ulaşmaya çalışacak gezginlere yol gösterici olabileceğini düşündüğüm için ta Ohrid’ten başlayarak İşkodra’ya ulaşımda yaşadığım tecrübeleri anlatıyorum.
Yazı İçeriği
- 1 İşkodra Nerede ?
- 2 İşkodra Hakkında Bilgi
- 3 İşkodra’ya Nasıl Gidilir ?
- 4 Arnavutluk Para Birimi
- 5 İşkodra’da Otobüs Bagaj Ücreti Var Mı ?
- 6 Makedonya – Arnavutluk Sınır Geçişleri
- 7 İşkodra’da Nerede Kalınır ?
- 8 İşkodra Gezilecek Yerler
- 9 Arnavut Dili
- 10 Arnavutluk İşkodra’da Hayat Pahalı Mı?
- 11 İşkodra Araç Kiralama
İşkodra Nerede ?
İşkodra, Arnavutluk’un kuzeyinde İşkodra Gölü kıyısında bulunur ve ülkenin en kalabalık 4. şehridir. Tiran İşkodra arası ise yaklaşık 103 km mesafedir.
İşkodra Hakkında Bilgi
İşkodra ya da Arnavutça Shkodër, M.Ö. 4. yüzyıla dayanan geçmişiyle Avrupa’daki en eski yerleşim yerlerinden biri. Bizi ilgilendiren kısmı ise 15. yüzyılda Osmanlı topraklarına katılması ve 20. yüzyılda Balkan Savaşları sonunda Türk hakimiyetinden çıkması. Zaten Osmanlı’dan en son ayrılan ülke de Arnavutluk idi.
İşkodra’ya Nasıl Gidilir ?
İşkodra’ya ulaşımı en baştan alacak olursam, birçok kişinin merak ettiği ya da sınırlı bilgiye sahip olduğu Ohrid’ten İşkodra’ya ulaşım için öncelikle yolumuzu bir şekilde Tiran’a düşürmemiz gerekiyor. Tiran’dan minibüslerle 1,5-2 saatte İşkodra’ya ulaşılabiliyor. Tiran’a gelmek için ise Ohrid yazımda anlattığım gibi sezonun başladığı aylarda pek sıkıntı yokken sezon dışı zamanlarda Struga‘ya ulaşmak gerekiyor.
Struga yazımda anlattığım gibi öncelikle Struga otobüs terminaline gelip biletimizi alıyoruz. Tiran’a bilet tek yön için 660 MKD (yaklaşık 11 Euro). Cebinizdeki Makedon Denarlarından kurtulmak için bir kısmını MKD, kalan kısmını Euro şeklinde de ödeyebilirsiniz. Ben öyle yaptım. Burada otobüsler, bilet aldığımız gişenin sağ tarafındaki kapıdan girilen peronlardan kalkıyor.
Struga’dan Tiran‘a gidecek olan otobüs sabah saat 09:30’da kalkıyor. Taşıyacak olan firma ise Durmo Tours. Yalnız bu saate kalkması gereken otobüs, hem 10 dakika geç geldiği hem de geldikten sonra 15 dakika daha beklediğinden dolayı ancak 09:55’te kalkabildi. Bu tarz ekstra gecikmelere hazırlıklı olmakta fayda var.
Yine burada şunu da belirtmemde fayda var : Arnavutluk Elbasan üzerinden giden bu otobüs hattı o kadar saçma bir şekilde düzenlenmiş ki, otobüs sanılanın aksine daha yakın olan Tiran’a uğramak yerine, önce liman kenti Durres’e uğruyor, ondan sonra Tiran’a gidiyor. Bu da fazladan 1,5 saat demek. Normalde, planlanan şekilde 09:30’da kalkan otobüs 3,5 saat sonunda saat 13:00’da Tiran’da olması gerekiyordu. Ben de planlamadığım bir şekilde, zaman kaybetmemek için hazır Durres’e gelmişken indim. Şoföre sordum, İşkodra’ya araç bulabileceğimi söyledi. Durres ile ilgili yazı yazmak isterdim ama bulunduğum yer sadece otobüs terminaliydi. Bu arada indiğimde saat 13:45 idi.
Durres otobüs terminalinde bir Allah’ın kulu İngilizce bilmiyor. Birkaç tane seyahat acentesine gittim sordum, en son orada çalışan kız bana Google Translate aracılığıyla bir şeyler anlatmaya çalıştı ama tatmin edici bir cevap alamadım. Bu arada Durres otobüs terminalinde bir tane döviz bürosu bile bulamadım.
Neyse, sonra bir otobüsçüye sordum İşkodra’ya nasıl giderim diye. O da bana hem 15 Euro fiyat çekti, hem de bugün yok yarın sabah 07:00’de var deyip az sonra kalkacak olan minibüsüne yönlendirmek istedi. İnanmayıp kendi başımın çaresine bakmaya karar verdim. Kısa sürede kendime gelip, oradan uzaklaşıp bir kaç tane daha firmaya sordum onlar da yok dediler. Son kez şansımı deneyip başka bir minibüsçünün yanına gidip sordum. Onlar gidiyoruz dediler ve benden 5 Euro para istediler. Bu fiyatın normal olduğunu daha önceden bildiğim için kabul ettim. Minibüs 14:30’da kalkacaktı.
Tam nereye düştüm derken, şansıma minibüs içinde oturan 16 yaşındaki eleman Xhessii ile tanıştım. Şaşılacak düzeyde iyi İngilizcesi vardı ve onun sayesinde belki de Durres cehenneminden kurtuldum. Saat geldiğinde hareket ettik, ama minibüs İşkodra’ya değil Lezhë (Leyja diye okunuyor) denen bir kente gidiyormuş meğer. Bunu bana başta söylememişlerdi. Xhessii, sorun olmadığını, indikten sonra 2-3 dakika bekleyip başka otobüsle oraya ulaşabileceğimizi söyleyince rahatladım.
1,5 saat sonra saat 16:00’da yine varlığından haberdar bile olmadığım Lezhë kentine gelip Xhessii ile beraber indik ve İşkodra otobüslerinin kalktığı yere gittik. Bu arada, bir önceki minibüs şoförü kendisine 5 Euro verdiğim için diğer otobüse vermem için bana 200 LEK verdi. 10-15 dakika bekledik ama otobüs gelmedi. Allah var şimdi, eleman istese giderdi ama sağolsun beni bırakmadı. İlk tanıştığım turist sensin deyip yiyeceklerinden ikram etti. 5 dakika daha bekledikten sonra normal bir otomobil yanaştı (tabiki de Mercedes’ti) ve birşeyler konuştular. Sonra adam beni İşkodra’ya götürebileceğini söyledi ve elimdeki 200 LEK’i ona verdim. Bir nevi Bla Bla Car hesabı.
Sonuç olarak, bu yöntem hem daha konforlu hem de daha hızlı olduğu için kendimi şanslı sayabilirdim. Xhessii yarı yolda indi ve en son adam beni İşkodra’nın merkezi Sheshi Demokracia‘da bıraktığında saat 16:45’ti. Yani, o sabah 06:00’da kalkıp yola çıktığım Ohrid’ten beri neredeyse 11 saat geçmişti.
**Okurlarımızdan biri ise Arnavutluk’ta şehirler arası ulaşım için birkaç faydalı bilgi vermiş.
Durres – Tiran otobüsleri : 150 Lek olup yolculuk 45 dakika sürüyor. Her yarım saatte bir kalkıyor.
Tiran – İşkodra otobüsleri : Fiyatı 300 Lek olup 2 saat sürüyor. Her saat başı kalkıyor.
Tiran – İşkodra Korsan Taksi : 500 Lek olup 1,5 saat sürüyor. Taksi dolduğunda kalkar.
Tiran – İşkodra Minibüs : Fiyat 400 Lek. Yolculuk 1 saat 45 dk sürüyor. Minibüs dolduğunda kalkıyor.
Arnavutluk’ta kullanılan para birimi LEK’tir ve kur yaklaşık olarak 1 Euro = 124 LEK şeklinde.
Yukarıda anlattığım gibi Arnavutluk topraklarında ilk indiğim yer planlamadığım bir şekilde Durres kentiydi. Burada herhangi bir döviz bürosu bulamadım. İşkodra’ya gitmek için bindiğim minibüse (5 Euro) verdiğim 10 Euro’nun üstünü bana 600 LEK olarak verdi. Arnavut para birimiyle tanışmam işte bu şekilde oldu ve İşkodra’da kaldığım süre boyunca başka para bozdurmama gerek kalmadı.
İşkodra’da Otobüs Bagaj Ücreti Var Mı ?
Daha önceki Üsküp yazımda anlattığım gibi Arnavutluk’ta da gerek Durres’ten İşkodra’ya gerekse de İşkodra’dan Ulcinj’e giderken valizim için ekstra bir para ödemedim. Buradan hareketle, Makedonya’da ve Arnavutluk’ta kesin olarak bagaj için ekstra ücret ödenmiyor diyebilirim.
Makedonya Struga’dan 09:55’te hareket eden otobüs, 10:15’te Makedonya-Arnavutluk sınır kapısı Kjafasan‘da kontrol için durdu. Önce Makedon tarafından pasaportlar toplandı ve geri verildi. Hareket edip 10 saniye sonra tekrar durdu ve bu kez Arnavut tarafı pasaportları toplayıp geri verdi.
Kısacası, iki tarafta toplam bekleme süresi 35 dakika oldu. Ancak, pasaportlara herhangi bir damga vurulmadı. 10:50’de otobüs tekrar yola devam etti. Bu arada, bu sınır geçişinde de kimse ile muhattap olunmadı, soru falan sorulmadı.
Bu arada, Arnavutluk sınırlarına girişten itibaren uzun sürecek virajlı yollar sizi bekliyor.
İşkodra’da Nerede Kalınır ?
İşkodra’da konaklamadan yana tercihimi, merkez Sheshi Demokracia’ya birkaç dakika yürüme mesafesinde olan The Wanderers Hostel‘den yana kullandım.
Normalde bir yere ilk defa gitsem de haritaya bakıp yönümü fazla zorlanmadan bulurum. Ancak, sabahın köründen beri geçen 11 saat sonucunda yorgunluktan olsa gerek, yanlış yöne gidip sokaktan geçen bir vatandaşa sordum. Tabi, bir kelime dahi İngilizce bilmeyen birine. O da bir lokantacı elemana sordu. 5-10 dakika aralarında adresin neresi olduğunu tartıştılar.
En son, sokaktan çevirdiğim çocuk gel benimle deyip, sora sora 10 dakikada beni hostelime getirdi. Hakikaten çok iyi niyetli bir elemandı. Bu yardımları karşılığında 200 LEK teklif ettim, “Turki-Arnavut kardeş var” deyip reddetti.
Tekrar hostele gelecek olursam, 6 kişilik odada tek yatak için kahvaltı dahil 8 Euro ödedim. Ancak, odada sadece 3 kişi kaldık. Bu hosteli, hem lokasyon bakımından hem de çalışanlarının yardımseverliği bakımından tavsiye edebilirim. Bu arada, kahvaltı olarak 2 adet pizza dilimi boyutunda peynirli gözleme tarzı bir şey ve çay ya da kahve servis ediyorlar. Gayet de doyurucuydu.
İşkodra Gezilecek Yerler
Bu kadar uzun bilgilerden sonra Arnavutluk İşkodra gezilecek yerler listesinden başlayayım öncelikle :
- Rozafa Kalesi
- Sheshi Demokracia
- Evliya Çelebi Caddesi
- Ebu Bekir Camii
- Kolë Idromeno Caddesi
- İşkodra Tarih Müzesi
- İşkodra Katedrali
İşkodra Rozafa Kalesi
Doğrusunu söylemek gerekirse İşkodra’ya gelmenin asıl sebebi belki de Rozafa Kalesi‘dir. Şehirde yapılabilecek 1 numaralı aktivitedir. Sheshi Demokracia meydanından yaklaşık 3,5 kilometre uzaklıktadır. Yukarıda anlattığım 11 saatlik yolculuğun ardından hostele ulaşıp eşyalarımı bıraktıktan sonra yaptığım ilk iş, o yorgunluğun üstüne bir de 40 dakika boyunca yürüyerek bu kaleye ulaşmak oldu.
İşkodra Rozafa Kalesi giriş ücreti 200 LEK ve akşam 8’e kadar açık. İçerisinde aman aman görülecek pek fazla bir şey olmasa da manzarası için kesinlikle tavsiye ediyorum. Kalede dikkatimi çeken bazı yapılar ve kısımlar şöyleydi :
Öncelikle kalenin içine girmeden önce kim oldukları hakkında bilgi sahibi olmadığım Kaje Hamn ve Mujo Baba Türbeleri daha doğrusu küçücük mezarları bulunuyor. Kaleye ilk girişte ise iki tarafı oyuk şeklinde bölümler ile etkileyici sayılabilecek bir yolu var.
Biraz daha ilerleyip sanki bir sarnıcın altından geçiyormuş hissi veren bölümden geçerek 1. avlu denen bölgeye ulaşılıyor. Burada eski kalıntılar, surlar ve merdivenlerin olduğu kısımda Balshaj Kulesi adı verilen bir kule bulunuyor.
İkinci avlu kısmında 14. yüzyıldan kalma 3-4 tane sarnıç yer alıyor. Burada harabe şeklinde yer alan bina görünümünde olan yapı ise 14. yüzyıl St. Stephen Katedrali ve yarım minaresinden anlaşıldığı kadarıyla camiye çevrilmiş olan Fatih Sultan Mehmet Camii. Daha detaylı görüntüler için BURAYI tıklayabilirsiniz.
Camiinin sağ tarafından kaleden aşağıya Bojana ya da diğer adıyla Buna Nehri manzarası gerçekten bu kaleye başlı başına geliş sebebidir. O da şöyle bir şeydi :
Fatih Sultan Camii’nin hemen az ilerisinde ve yan tarafında, kalıntıları bulunan eski Osmanlı hapisanesi ve Dilaver Paşa Evi denen bir yapının viran olmuş hali yer alıyor. Buradan da ilerledikten sonra geçilen kapıdan 3. avluya ulaşılıyor.
3. avluya girişte hemen sol tarafta, tarih müzesine dönüştürülmüş 15. yüzyılda yaşamış Venedikli bir Kaptan-ı Derya’nın konağı bulunuyor ama ben gittiğimde kapalıydı. Burası için de ekstra giriş ücreti olarak 100 LEK istiyorlar. Az ileride ise yukarıdaki resimde Rozafa yazısı yazan yer şu an restorant olarak hizmet veren eski Osmanlı cephaneliğidir.
Restorantın sağ tarafında, hemen hemen karşısı sayılabilecek bir yerde de 16. ve 17. yüzyıllara tarihlenen Osmanlı Hamamı yer alıyor. Sanıyorum bahsedilen yapı şu :
Kalenin en sonunda ise Buşatlı Mehmet Paşa Kulesi ve ona yakın bir yerde de kaleden kaçmak için yapılan gizli bir geçit var. Çok dar olan bu geçitte görünen basamaklardan aşağıya kadar indim. Çok karanlık yer olmakla birlikte iki tarafının ucundan hafif gün ışığı geliyordu. Çıkışı muhtemelen kalenin nehir tarafına bakan tarafında bir yer.
Bu kısmı da gezdikten sonra sıra 4. avluya gelmişti ama gün batımına yakın zamanda ortaya çıkan ve neredeyse nefes aldığım tüm havayı kaplayan sivrisinekler yüzünden bu kısmı fazla gezemedim. Ancak, burada da birkaç sarnıç, Venediklilere ait kule ve hapisane yer alıyor.
Kaleyi gezdikten sonra saat 8’e doğru dışarı çıktım. Çıkışta, ta aşağıda Drina Nehri‘nin geçtiği düzlükler kenarında yapılmış ve Arnavutluk’ta, Osmanlı döneminden kalan tek cami olan Kurşunlu Camii var. Zamanımın kalmaması sebebiyle gidemedim. Etrafını su basmış gibi görünüyordu.
Sheshi Demokracia
Şehrin tam merkezinde yer alır. Yolunuzu kaybederseniz sokaktan geçen kişilere direkt burayı sorun.
Evliya Çelebi Caddesi
Sanıyorum bu caddeye Türk gezginler içerisinde benden başka kimse dikkat etmemiştir. Zira, internette okuduğum yazılarda hiç kimse buradan bahsetmemiş. Açıkçası ben de, karanlık bastırdığında hostele ulaşmaya çalışırken farklı bir yoldan gideyim derken şans eseri gördüm. Caddenin pek bir esprisi yok ama buraya rast gelmek beni çok mutlu etti. Evliya Çelebi caddesi, İşkodra’daki Loro Boriçi stadyumunun hemen önünde yer alan caddedir. Ayrıca, Tarih Müzesi’nin de yakınındadır.
Ebu Bekir Camii
18. yüzyılda yapılan Buşatlı Mehmet Paşa tarafından yapılan bu camii, 1995 yılında restore edilmiş. Kolë Idromeno Caddesi üzerinde yer alır.
Kolë Idromeno Caddesi
İşkodra’nın merkezinde bulunan ve her türlü bar, restorant vs. nin bulunduğunu sadece yayalara ait bir caddedir. Aşağıdaki resmi caddenin sonunda çektim. O yüzden restorantlar, bar ve kafeler gözükmüyor.
İşkodra Tarih Müzesi
Kaldığım hostelin resepsiyonunun dediğine göre gittiğim gün müzeler günü olduğundan giriş ücretsizdi. Ancak, ben gittiğimde kapalı olduğundan içeri giremedim. Eski tip bir evden müzeye dönüştürüldüğü belli.
İşkodra Katedrali
1867 yılında yapımını tamamlanmış olan İşkodra Aziz Stefan Katedrali, Fatih Sultan Mehmet Camii yerine katedral oldu. The Wanderers Hostel yakınlarında bulunuyor. Giriş ücreti 100 LEK ya da 1 Euro.
Çok acayip bir dil olan Arnavutça’yı bilmiyorsanız, gördüğüm kadarıyla insanlarla İtalyanca anlaşabilirsiniz. Bazı kesim Almanca da biliyor. Arnavutça’da benim aklımda kalan bazı kelimeler ve cümleler şunlar oldu :
Sheshi = Meydan
Rruga = Cadde
Kalaja = Kale
Mira = İyi
Miradita = İyi günler
Tyeta = Merhaba
Faleminderit = Teşekkürler
Genel olarak değerlendirmem gerekirse, Arnavutluk İşkodra’da hayat Türkiye’den biraz daha ucuz gibi görünüyor. İşkodra’ya ilk vardığımda karnımı doyurmak için bir restoranta gitmiştim. Sonrasında Rozafa Kalesi’nden dönüşte, bir sonraki durağım için market alışverişi yaptım.
Bu bölümde İşkodra’daki fiyatlardan bahsetmek istiyorum.
1,5 Litre Su = 50 LEK
Kutu Kola = 60 LEK
1 dilim Pizza Margarita = 100 LEK (İtalya’da bir dilimi 3-4 Euro)
50 cl bira = 150 LEK
1 kg muz = 150 LEK
1 lt süt = 120 LEK
Esnaf Lokantasında ortalama bir menü = 600 LEK
Cebimde kalan LEK’leri bitirmek ve Sevilla- Liverpool UEFA Finali’nin seyretmek için Kolë Idromeno Caddesi’nde bir bara girmiştim. Elemana cebimde sadece 130 LEK kaldığını söyleyince kabul etmişti. Böyle bir durumdaysanız siz de benim yaptığımı deneyebilirsiniz.
Sonuç olarak, İşkodra’da gezilip görülecek illa ki daha fazla yer vardır, ancak benim gezebildiklerim ve hakkında bilgi sahibi olabildiklerim bunlar. Bir sonraki yazımda İşkodra’dan Karadağ sınırını geçip Ulcinj kentine varışım ve buradaki gözlemlerimi anlattım. Bunun için Ulcinj Gezilecek Yerler adlı yazımı okuyabilirsiniz.
İşkodra Araç Kiralama
İşkodra’da araç kiralama seçeneklerine BURADAN ulaşabilirsiniz.
Seyahat fotoğraflarım ve videolarım için beni sosyal medya hesaplarımdan da takip edebilirsiniz.
INSTAGRAM : @seqununseyahatnamesi
İşkodra da yer alan Rozafa Kalesi gördüğüm en güzel manzaralardan birine sahip gerçekten! İşkodra gezilecek yerler için ben de bloguma beklerim 🙂
Merhaba hocam,
3,5 gün içerisinde Tiran-Ohrid-Üsküp ve Prizen yeterli olurmu sonrasında prizenden tekrar tiran ve dönüş.
Merhaba hocam. Biraz koşuşturmaca olur belki ama yapılabilir bence.
Durres-Shkoder arasinda otobus gunde 1-2 kez sefer yapar. Sabah 7, oglen 13.00 gibi.
Daha kolay bir yolu tarif edeyim.
1. Durres-Tirana otobusleri: 150 leke, 45 dakika. Yarim saatte bir.
2. Tirana-Shkoder
otobusleri: 300 leke, 2 saat. Saat basi.
Korsan taksi: 500 leke, 1.30 saat. Taksi dolunca kalkar.
Minubus: 400 leke, 1.45 saat. Minubus dolunca kalkar.
Iyi gezmeler…
Verdiğin değerli bilgiler için teşekkürler hocam. Bu güzergahı kullanacak olan kişilerin işine mutlaka yarayacaktır.
Bizim planımız İstanbul’dan Tiran’a, orda bi gece kalıp ertesi gün İşkodra’ya ve ertesi gün Karadağ’a geçip oraları gezdikten sonra da İstanbul’a geri dönmek. Sizce mantıklı bir plan mıdır? Yoksa bi öneriniz var mı? Teşekkürler.
Gezmeyi planladiginiz ulkeler onlarsa bence gayet guzel bir plan. Iskodra’ya gecmek Karadag’a gecme acisindan guzel ve uygun bir yer. Iskodra’dan Karadag Ulcinj’e mesela 1 saat yol suruyor. 10-15 dk da sinir gecislerine koyabilirsin.
Çok teşekkürler.
Rica ederim. Şimdiden keyifli gezmeler.
İşkodra’dan Ulcinj’e geçiş konusunda verdiğiniz bilgiler harfiyen doğru. Çok işime yaradı. Teşekkürler.
Rica ederim. Amacım zaten yazdığım yazıların birilerine faydalı olması.
Yazı tek kelimeyle efsane olmuş. Hocam kaleye kaçak girmenin yolları var mıdır? Kamp atmak mümkün mü?
Teşekkür ederim Mehmet hocam. Zaten giriş 200 LEK hocam kaçak girip ne yapacan? 🙂 Şaka bir yana bu sorunun cevabını bilmiyorum ama sanırım yok gibi. Çünkü kalenin her yanı uçurum. Kamp olayından da emin değilim. Belki normal yollardan girip iyice saklanırsanız olabilir. Saklanmak için müsait yerler var.